Μια νέα, βαρυσήμαντη σελίδα στην μακρόχρονη αντιπαράθεση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Big Tech γράφεται από σήμερα, 9 Δεκεμβρίου 2025. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την έναρξη επίσημης αντιμονοπωλιακής έρευνας κατά της Google (Alphabet), βάζοντας στο μικροσκόπιο τη νέα μορφή αποτελεσμάτων αναζήτησης που βασίζεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Overviews) και τον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία εκμεταλλεύεται το περιεχόμενο τρίτων.
Η κίνηση αυτή δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία, αλλά την κορύφωση μιας αυξανόμενης δυσαρέσκειας από τον κόσμο των media και των δημιουργών περιεχομένου, που βλέπουν την επισκεψιμότητά τους να κατακρημνίζεται προς όφελος των «έτοιμων απαντήσεων» της Google.
Το τέλος των «10 μπλε links»;
Για δεκαετίες, η άτυπη συμφωνία του διαδικτύου ήταν απλή: οι εκδότες παρήγαγαν περιεχόμενο και η Google το ευρετηρίαζε, στέλνοντας πίσω πολύτιμη κίνηση (traffic) μέσω των links. Αυτό το συμβόλαιο φαίνεται πως έχει σπάσει μονομερώς.
Με την εισαγωγή των AI Overviews και του AI Mode, η Google δεν λειτουργεί πλέον απλώς ως τροχονόμος της πληροφορίας, αλλά ως τελικός προορισμός. Χρησιμοποιώντας το περιεχόμενο χιλιάδων ιστοσελίδων, η μηχανή αναζήτησης συνθέτει μια ολοκληρωμένη απάντηση που εμφανίζεται στην κορυφή των αποτελεσμάτων. Το αποτέλεσμα; Ο χρήστης λαμβάνει την πληροφορία που θέλει χωρίς να χρειαστεί να κάνει κλικ στην αρχική πηγή.
Σύμφωνα με αναφορές παραγόντων της αγοράς, αυτή η πρακτική έχει οδηγήσει σε δραματική μείωση της επισκεψιμότητας για ειδησεογραφικά sites και blogs, με τις απώλειες σε ορισμένες περιπτώσεις να αγγίζουν ακόμη και το 50%.
Η «μέγγενη» της μηχανής αναζήτησης
Η έρευνα της Κομισιόν εστιάζει σε δύο βασικούς άξονες που ενδέχεται να παραβιάζουν τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ:
- Web Publishers: Η Επιτροπή εξετάζει αν η Google επιβάλλει αθέμιτους όρους στους εκδότες. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν οι δημιουργοί έχουν πραγματική επιλογή. Αυτή τη στιγμή, αν ένας εκδότης επιλέξει να εξαιρέσει το περιεχόμενό του από την εκπαίδευση των μοντέλων AI της Google ή τα AI Overviews, κινδυνεύει να εξαφανιστεί εντελώς από τα αποτελέσματα αναζήτησης. Πρόκειται για ένα δίλημμα τύπου «όλα ή τίποτα», το οποίο η ΕΕ αντιμετωπίζει ως πιθανή κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης.
- YouTube και Δημιουργοί: Το δεύτερο σκέλος αφορά το YouTube. Η Google κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί τα βίντεο των χρηστών για να εκπαιδεύσει τα δικά της μοντέλα AI (όπως το Gemini) χωρίς να αποζημιώνει τους δημιουργούς, ενώ ταυτόχρονα απαγορεύει σε ανταγωνιστικά μοντέλα AI να κάνουν το ίδιο. Αυτό δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, καθώς η Google αποκτά αποκλειστική πρόσβαση σε μια τεράστια δεξαμενή δεδομένων.
Teresa Ribera: «Η καινοτομία δεν είναι άλλοθι»
Η Αντιπρόεδρος της Κομισιόν αρμόδια για θέματα Ανταγωνισμού, Teresa Ribera, ήταν ξεκάθαρη στις δηλώσεις της, στέλνοντας μήνυμα μηδενικής ανοχής.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη φέρνει αξιοσημείωτη καινοτομία, αλλά αυτή η πρόοδος δεν μπορεί να γίνεται εις βάρος των θεμελιωδών αρχών των κοινωνιών μας. Δεν θα επιτρέψουμε στους ψηφιακούς πυλωρούς (gatekeepers) να υπαγορεύουν τους όρους μονομερώς. Ερευνούμε αν η Google έχει επιβάλει αθέμιτους όρους σε εκδότες και δημιουργούς, βάζοντας παράλληλα εμπόδια στους ανταγωνιστές της.
Η απάντηση της Google και το διακύβευμα
Από την πλευρά της, η Google υπεραμύνεται των επιλογών της, υποστηρίζοντας ότι οι αλλαγές βελτιώνουν την εμπειρία του χρήστη. Εκπρόσωπος της εταιρείας σχολίασε πως η καταγγελία και η επακόλουθη έρευνα «ρισκάρουν να φρενάρουν την καινοτομία» σε μια εποχή που η Ευρώπη χρειάζεται την τεχνολογία περισσότερο από ποτέ.
Ωστόσο, το διακύβευμα είναι τεράστιο. Αν η έρευνα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Google παραβίασε τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της ΕΕ, η εταιρεία αντιμετωπίζει πρόστιμο που μπορεί να φτάσει το 10% του παγκόσμιου ετήσιου τζίρου της. Πέραν του προστίμου, η Κομισιόν θα μπορούσε να επιβάλει διαρθρωτικές αλλαγές στον τρόπο που λειτουργεί η αναζήτηση στην Ευρώπη, αναγκάζοντας την Google να διαπραγματευτεί αποζημιώσεις ή να αλλάξει τον αλγόριθμό της.
Γιατί μας αφορά όλους;
Η υπόθεση αυτή δεν είναι απλώς μια νομική διαμάχη μεταξύ γραφειοκρατών και τεχνοκρατών. Αφορά το μέλλον της ενημέρωσης στο διαδίκτυο. Αν οι παραγωγοί πρωτογενούς περιεχομένου (δημοσιογράφοι, αναλυτές, bloggers) χάσουν το κίνητρο και τους πόρους να παράγουν έργο επειδή η AI «κλέβει» την επισκεψιμότητά τους, η ποιότητα της πληροφορίας στο διαδίκτυο κινδυνεύει να υποβαθμιστεί ραγδαία.
Η ΕΕ, μέσω αυτής της έρευνας, επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τους κανόνες του παιχνιδιού στην εποχή της AI, προσπαθώντας να διασφαλίσει ότι η τεχνολογική εξέλιξη δεν θα σημάνει τον οικονομικό θάνατο της δημιουργίας περιεχομένου. Το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης θα καθορίσει το πώς θα αναζητούμε, θα διαβάζουμε και θα μαθαίνουμε τα νέα τα επόμενα χρόνια.
