Science: Το σημαντικότερο επιστημονικό επίτευγμα του 2019 ήταν η πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας -Ο ρόλος Ελληνα επιστήμονα | ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Η πρώτη εικόνα μιας μαύρης τρύπας, που τράβηξε το διεθνές Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (Event Horizon Telescope-ΕΗΤ), υπήρξε το πιο σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα της φετινής χρονιάς, σύμφωνα με το κορυφαίο περιοδικό “Science”.

Το “Science“, που κάθε χρόνο παραδοσιακά απονέμει διεθνώς τον επίζηλο τίτλο της σπουδαιότερης επιστημονικής ανακάλυψης, τονίζει ότι πρόκειται για «πραγματικά εντυπωσιακό κατόρθωμα ομαδικής εργασίας και τεχνολογίας».

Όπως επισημαίνει, κάποτε θεωρείτο αδιανόητο να φωτογραφηθεί άμεσα μια μαύρη τρύπα, καθώς μόνο έμμεσα οι επιστήμονες ήσαν σε θέση να εικάσουν την παρουσία της, μέσω των επιδράσεων στο περιβάλλον της.

Ο κομβικός ρόλος του Ελληνα καθηγητή αστροφυσικής Δημήτρη Ψάλτη

Αυτή τη φορά, η πολυάριθμη ερευνητική ομάδα του ΕΗΤ -άνω των 200 επιστημόνων, μεταξύ των οποίων κομβικό ρόλο έπαιξε ο ελληνικής καταγωγής καθηγητής αστροφυσικής Δημήτρης Ψάλτης του Πανεπιστημίου της Αριζόνα- ανακοίνωσαν τον Απρίλιο ότι κατάφεραν να φωτογραφήσουν τον φωτεινό ορίζοντα γεγονότων που περιβάλλει τη μαύρη τρύπα. Ασφαλώς όχι την ίδια, αφού -όπως λέει και το όνομά της- είναι μαύρη, επειδή η βαρύτητα της είναι τόσο ισχυρή, που δεν αφήνει ούτε το φως να δραπετεύσει από αυτήν. Έτσι, οι μαύρες τρύπες «κρύβονται» σε κοινή θέα, καμουφλαρισμένες τέλεια πάνω στο υπόβαθρο του σκοτεινού κενού του διαστήματος.

Η τεράστια μαύρη τρύπα που φωτογραφήθηκε, βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξία Messier 87 (M87), σε απόσταση σχεδόν 55 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Είναι τόσο μεγάλη, που είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από όλο τον γαλαξία μας.

Η εμβληματική εικόνα της εξαπλώθηκε γρήγορα σαν ιός (έγινε “viral”) στο παγκόσμιο διαδίκτυο, καθώς μαγνήτισε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και τη φαντασία εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλη τη Γη. Σήμερα είναι πια μια από τις εικόνες με τις περισσότερες λήψεις στην ιστορία του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών των ΗΠΑ. Οι επιστήμονες του ΕΗΤ σχεδιάζουν νέες φωτογραφίες με ακόμη καλύτερη ανάλυση, έχοντας στο στόχαστρο τους, μεταξύ άλλων, και την κεντρική μαύρη τρύπα του δικού μας γαλαξία εντός του 2020.

Για τους πολυπληθείς αναγνώστες όμως του “Science” η φωτογράφηση της μαύρης τρύπας ήταν το τρίτο σημαντικότερο γεγονός του 2019. Η «ετυμηγορία του λαού» (πάνω από 34.000 ψήφοι) ήταν ότι το πιο σημαντικό -με διαφορά μάλιστα – ήταν η ανακάλυψη στο Θιβέτ ενός απολιθωμένου κρανίου από ένα κορίτσι Ντενίσοβα, ένα μυστηριώδη πρόγονο του ανθρώπου, του οποίου έως τώρα είχε βρεθεί το 2010 μόνο ένα οστό σε σπήλαιο της Σιβηρίας. Μετά την ανακάλυψη και στο Θιβέτ, που επιβεβαιώθηκε μέσω γενετικής ανάλυσης, φαίνεται πως οι Ντενίσοβα ήσαν αρκετά εξαπλωμένοι στην Ασία πριν περίπου 50.000 χρόνια, παράλληλα με τους Νεάντερταλ. Στη δεύτερη θέση των προτιμήσεων των αναγνωστών βρέθηκε η ανάπτυξη δύο ελπιδοφόρων φαρμάκων για τον ιό Έμπολα.

Όσον αφορά το ίδιο το “Science”, πέρα από την εικόνα της μαύρης τρύπας, αναδεικνύει ως άλλα σημαντικά επιστημονικά επιτεύγματα του 2019 την ανακάλυψη νέων στοιχείων για την κατακλυσμική πτώση του μετεωρίτη στο Γιουκατάν του Μεξικού που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους από τη Γη, τη δημιουργία του πρώτου κβαντικού υπολογιστή που είναι πιο ικανός από κάθε συμβατικό υπερ-υπολογιστή (το ορόσημο της λεγόμενης «κβαντικής υπεροχής»), τη φωτογράφιση από το σκάφος New Horizons της NASA του μακρινού ουράνιου σώματος MU69 που βαφτίστηκε πλέον «’Αροκοθ», το πρώτο αποτελεσματικό φάρμακο για τις περισσότερες περιπτώσεις κυστικής ίνωσης, την επικράτηση ενός προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης στο πόκερ με αντίπαλους τους καλύτερους επαγγελματίες παίκτες κ.α.